Τρίαθλο – Περιγραφή, αγωνίσματα και συμβουλές

Ο αθλητής συμμετέχει διαδοχικά στα τρία αγωνίσματα και μάλιστα συνεχόμενα (χωρίς κενό, πέραν αυτού που χρειάζεται για να προσαρμόσει τον εξοπλισμό του). Υπάρχει ποικιλία στα αγωνίσματα ως προς την απόσταση ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν προκύψει και παραλλαγές ως προς το έδαφος στο οποίο διεξάγεται το κάθε αγώνισμα (το κολύμπι σχεδόν πάντα διεξάγεται σε ανοιχτή θάλασσα).
Είναι ολυμπιακό άθλημα από τους Ολυμπιακούς του Σίδνεϊ το 2000.

Υπάρχουν τα εξής αγωνίσματα:
Ολυμπιακό Τρίαθλο (1,5 χλμ κολύμπι, 40 χλμ ποδηλασία, 10 χλμ. τρέξιμο).
Aquathlon (2,5 χλμ τρέξιμο, 1 χλμ κολύμπι και 2,5 χλμ τρέξιμο). Σε περίπτωση που το νερό είναι σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία, το αγώνισμα μετατρέπεται σε 1 χλμ κολύμβηση και 5 χλμ τρέξιμο.
Δίαθλο (10 χλμ τρέξιμο, 40 χλμ ποδηλασία)
Cross Τρίαθλο (1 χλμ κολύμβηση, 20-30 χλμ ορεινή ποδηλασία και 6-10 χλμ ανώμαλου δρόμου)
Τρίαθλο μακράς απόστασης (διπλασιασμός ή τριπλασιασμός των αποστάσεων του Ολυμπιακού Τριάθλου).
Sprint Τρίαθλο (750 μ. κολύμβηση, 20 χλμ ποδηλασία, 5 χλμ τρέξιμο).

Το Τρίαθλο είναι ένα άθλημα το οποίο απευθύνεται σε ανθρώπους που έχουν εμπειρία από πολλά αθλήματα. Όλοι μαθαίνουμε από παιδιά τα τρία βασικά αθλήματα της κολύμβησης, της ποδηλασίας και του τρεξίματος. Ο συνδυασμός αυτών των τριών αθλημάτων δυναμώνει και ενεργοποιεί όλες τις κύριες μυϊκές ομάδες αλλά κυρίως χτίζει ένα πολύ δυνατό καρδιοαναπνευστικό σύστημα στον οργανισμό.

Καθένα από τα αθλήματα του Τριάθλου έχει την δική του ειδική προετοιμασία, υπάρχουν πάντα πολλαπλές δυνατότητες και λύσεις κατά την προπόνηση για να επέλθει η βελτίωση στο καθ’ ένα από αυτά ξεχωριστά. Κάποιες στιγμές για παράδειγμα μπορεί να νοιώθεις ότι είσαι σε πολύ καλή κατάσταση στο ποδήλατο και το τρέξιμο, τότε επιβάλετε να δώσεις προσοχή στο κολύμπι. Συνήθως το πιο αδύναμο από τα αθλήματα που έχει ένας τριαθλητής χαρακτηρίζει και το επίπεδό του, έτσι για να έρθει μια ισορροπία μεταξύ των αθλημάτων αυτή η διαφοροποίηση θα πρέπει να αντανακλάτε και στην προπόνηση.

Αν για παράδειγμα έχουμε έναν πολύ χαρισματικό δρομέα αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να γίνει και πάρα πολύ καλός τριαθλητής, βέβαια έχουμε μια καλή βάση όπου ξεκινάμε γνωρίζοντας τις ικανότητες αυτού του αθλητή, αλλά η διαφορετικότητα με την οποία λειτουργεί το νευρομυϊκό σύστημα περιορίζει τους αθλητές που είναι πολύ καλοί σε ένα μόνο άθλημα.

Για το τρίαθλο χρειάζεται μια ελαστικότητα που δύσκολα συναντάται σε αθλητές που ασχολούνται μόνο με ένα άθλημα και που έχουν σωματικά χαρακτηριστικά που ταιριάζουν μόνο σ’ αυτό.

Για να ξεκινήσει ένας τέτοιος αθλητής προπόνηση για τρίαθλο θα πρέπει να αποποιηθεί τον προηγούμενο τρόπο προπόνησης του. Είναι πολύ εύκολο να τραυματιστεί ή να υπερπροπονηθεί αν δεν ισορροπήσει την προπόνηση και συνεχίσει όπως ήξερε την προπόνηση στο άθλημα του. Θα πρέπει να αρχίσει να δυναμώνει το πιο αδύναμο από τα τρία και να προσπαθήσει αρχικά απλώς να διατηρήσει αυτό που έχει. Μερικές φορές σκοπίμως επιβάλετε ένα μικρό βήμα προς τα πίσω για να μπορέσει να ανεβάσει τα άλλα δυο αθλήματα ώστε να βελτιωθεί συνολικά σαν επίπεδο τριαθλητή.

Κολύμβηση

Η δυσκολία που έχει η κολύμβηση ( από πλευράς τεχνικής κυρίως ) αποτρέπει τους περισσότερους να ασχοληθούν με το τρίαθλο. Η άποψη ότι δεν μπορείς να μάθεις να κολυμπάς σε μεγάλη ηλικία είναι λάθος. Μπορεί να μην μπορέσεις ποτέ να συναγωνιστής κάποιον που ΄΄ γεννήθηκε ΄΄ στο νερό αλλά σίγουρα μπορείς να βελτιωθείς τόσο πολύ, που ούτε ο ίδιος θα μπορείς να το πιστέψεις. Η σωστότερη επιλογή είναι να σε παρακολουθεί κάποιος προπονητής ή να μπεις σε μια ομάδα ώστε να μάθεις από την αρχή την σωστή τεχνική. Αν μαθευτεί η τεχνική τότε τα πράγματα γίνονται πολύ πιο εύκολα για την βελτίωση της απόδοσης και των χρόνων.
Πολλοί τριαθλητές ξεκινούν τα πρώτα τους βήματα στη προπόνηση και τους αγώνες με το πρόσθιο που είναι το πιο εύκολο. Βέβαια αυτή είναι μια εξεζητημένη επιλογή, αφού από την μια είναι πολύ αργό, κι από την άλλη επιβαρύνει περισσότερο τα πόδια, πράγμα πολύ αρνητικό όταν ακολουθούν μετέπειτα αθλήματα όπως είναι η ποδηλασία και το τρέξιμο. Το στιλ που χρησιμοποιεί συνήθως ένας τριαθλητής είναι το ελεύθερο που είναι και το πιο γρήγορο στιλ κολύμβησης, έτσι είναι προτιμότερο να καθυστερήσει κάποιος να συμμετέχει σ’ έναν αγώνα τριάθλου και να μάθει σωστά την τεχνική από το να βιαστεί, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Ποδηλασία

Για τους πιο πολλούς τριαθλητές η ποδηλασία είναι το αγώνισμα που νοιώθουν πιο άνετα απ’ όλα όταν έχουν μια βασική εμπειρία. Διαφορετικά λόγο των πολλών τεχνικών δυσκολιών είναι αυτό που δημιουργεί το περισσότερο άγχος. Η ποδηλασία είναι ένα ατομικό αγώνισμα, ( εξαιρούνται οι αγώνες elite που επιτρέπετε το drafting ) που δεν υπάρχουν ομαδικές τακτικές, ως εκ τούτου θα πρέπει ο κάθε αθλητής να ακολουθήσει μια τακτική που να διαχειριστεί σωστά την ενέργεια του. Είναι πολύ εύκολο με μια λάθος τακτική να βγεις έξω από τα αρχικά σχέδια και να σου κοστίσει ακόμη και το τερματισμό. Δεν είναι σωστό όμως να γίνεται και το αντίθετο, δηλαδή να πας πιο σιγά από την ταχύτητα που μπορείς να πας για να κάνεις την καλύτερη σου επίδοση. Το μυστικό γι αυτό είναι σε κάποιες προπονήσεις να προσπαθήσεις να βρεις και να ακολουθήσεις τον ρυθμό του αγώνα. Σταδιακά θα πρέπει να καλύψεις όλη την απόσταση ή να την πλησιάσεις, για τους μεγαλύτερους σε διάρκεια αγώνες όπως τα Ironman.
Είναι πολύ πιο αποδοτική η προπόνηση αν κάνεις 30 ή 40 χλμ. που να πλησιάζει τον ρυθμό του αγώνα από το να πας 100 χλμ. απλώς βόλτα. Βέβαια όλα θα πρέπει να γίνονται με ένα μέτρο και κάτω από ένα σωστό προπονητικό σχεδιασμό.
Ένας άλλος προβληματισμός για τους νέους Τριαθλητές είναι ο εξοπλισμός. Προτείνω να μην μπείτε στη διαδικασία αγοράς ακριβού εξοπλισμού μέχρι να κατανοήσετε τι πραγματικά χρειάζεστε, ποια είναι η λειτουργία του, πώς να θα το συντηρήσετε και δεν θα το καταστρέψετε από λάθος χειρισμό. Θα πρέπει ο εξοπλισμός να συμβαδίζει με το επίπεδο αθλητή, διαφορετικά δεν θα αποδώσει τα αναμενόμενα. Έτσι για αρχή, αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι το σωστό νούμερο ποδηλάτου που να ταιριάζει για το ύψος σας και να τοποθετήσετε σωστά την αερόμπαρα, αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό εξάρτημα γιατί βοηθάει στην καλύτερη αεροδυναμική μειώνοντας την αντίσταση του αέρα. Αποτέλεσμα έχει να γλιτώνετε ενέργεια και να κρατάτε πιο σταθερό το ρυθμό.

Τρέξιμο

Το τρέξιμο ενώ είναι το πιο απλό από τα τρία αθλήματα είναι το πιο επικίνδυνο από πλευράς τραυματισμών, ιδιαίτερα αν το προηγούμενο άθλημα ήταν η κολύμβηση ή ποδηλασία. Ο διαφορετικός τρόπος επιβάρυνσης των οστών, μυών και τενόντων σε σχέση με τα άλλα δυο αθλήματα λόγο των κραδασμών δημιουργούν ένα σχετικά ευαίσθητο περιβάλλον για τραυματισμούς. Είναι πολύ σημαντικό με τα πρώτα σημάδια να σταματάς την προπόνηση στο τρέξιμο. Ένα από τα πλεονεκτήματα του Τριάθλου είναι ότι σου επιτρέπει να γυμνάζεσαι και κάτω από συνθήκες τραυματισμών. Μπορείς να δώσεις μεγαλύτερη προσοχή στα άλλα δυο αθλήματα με αποτέλεσμα αυτό που θα χαθεί από το ένα, να ισοσκελιστεί από τα άλλα δυο. Στο τέλος η συνολική απόδοση υπάρχουν πολλές πιθανότητες να μην έχει επηρεαστεί καθόλου παρά τον τραυματισμό. Αν τώρα το προηγούμενο άθλημά σου ήταν το τρέξιμο τότε θα πρέπει να θυσιάσεις από την προπόνηση του τρεξίματος για να βελτιωθείς στα άλλα δυο χωρίς να είναι βέβαιο ότι θα χάσεις από την ικανότητα του τρεξίματος που είχες.
Σε γενικές γραμμές καλό θα είναι να ακολουθήσεις τον κανόνα της περιοδικότητας και όταν προπονείσαι περισσότερο στο τρέξιμο να μειώνονται τα χιλιόμετρα στο ποδήλατο και το αντίθετο.

Αλλαγές

Οι αλλαγές αποτελούν το σήμα κατατεθέν στο Τρίαθλο, συνήθως λέμε ότι οι αλλαγές αποτελούν το τέταρτο μέρος του αγώνα. Από την στιγμή που το χρονόμετρο δεν σταματάει ποτέ ανάμεσα από τα αθλήματα, επιβάλετε να συνηθίσεις αυτή την αλλαγή και από πλευράς φυσιολογίας του οργανισμού, αλλά και από πλευράς ταχύτητας στη χρησιμοποίηση του σωστού υλικού και ντυσίματος.

Ο μόνος τρόπος για να γίνεις γρήγορος σε αυτό το κομμάτι του αγώνα είναι η προπόνηση, θα πρέπει να εξασκηθείς και στις δυο αλλαγές, ιδιαίτερα η πρώτη που θα πρέπει να βγει η στολή neoprene ( αν χρησιμοποιηθεί λόγο θερμοκρασίας νερού), η χρήση των ποδηλατικών παπουτσιών και του κράνους, την κάνει να είναι η δυσκολότερη από τις δυο. Στην δεύτερη αλλαγή τα πράγματα είναι λίγο πιο απλά, αφού η μόνη δυσκολία είναι το φόρεμα των παπουτσιών του τρεξίματος. Μια άλλη δυσκολία που πρέπει να αντιμετωπίσεις είναι το τρέξιμο μέσα στην ζώνη αλλαγής με το ποδήλατο, καθώς και το ανέβασμα και κατέβασμα από αυτό, στις γραμμές που καθορίζουν την ζώνη αλλαγής. Τέλος κάτι που πολλές φορές αγνοούν οι περισσότεροι είναι να δεις που ακριβώς έχεις τα πράγματά σου ( αυτό γίνεται ιδιαίτερα δύσκολο σε πολυάριθμους αγώνες όπως είναι τα ironman με χιλιάδες συμμετοχές). Θα πρέπει να δείτε την προηγούμενη μέρα ή ακόμα και το πρωινό του αγώνα ακριβώς την διαδρομή από το νερό μέχρι το ποδήλατο και την έξοδο από την ζώνη αλλαγής. Δεν είναι καθόλου ωραίο συναίσθημα μέσα στο άγχος του αγώνα να ψάχνεις επιπλέον να βρεις και το ποδήλατο.

Από τον Βασίλη Κρομμύδα – προπονητή τριάθλου

πηγἠ: